Densytometria
Podstawowe narzędzie w diagnostyce osteoporozy
Densytometria jest to bezbolesne i nieinwazyjne badanie rentgenowskie służące do oceny gęstości kości. Badanie densytometryczne stanowi podstawowe narzędzie w diagnostyce osteoporozy, ocenie stopnia jej zaawansowania i pozwala obiektywnie monitorować leczenie. Najczęściej badanymi kośćmi są: kość udowa oraz odcinek lędźwiowy kręgosłupa.
O diagnostyce osteoporozy mówi specjalista reumatolog dr Anna Krukowska
Kto powinien się zbadać?
Badanie densytometrii wskazane jest w szczególności kobietom po menopauzie, mężczyznom po 60 r.ż. oraz wszystkim przyjmującym dłużej niż 3 miesiące sterydy nawet w małych dawkach jak również osobom, u których występowały wcześniej złamania osteoporotyczne. Badanie densytometryczne jest niezbędne do rozpoczęcia terapii przeciwosteoporotycznej, jak również zalecane w czasie trwania terapii w celu oceny skuteczności leczenia.
Czynniki ryzyka osteoporozy
Pierwsze badanie densytometryczne powinno być przeprowadzone u kobiet w 50 r.ż. i u mężczyzn w 60r.ż. oraz u wszystkich osób, u których występują następujące czynniki ryzyka osteoporozy:
• niedobór hormonów płciowych u kobiet (wczesna menopauza u kobiet, pierwsza miesiączka w późniejszym wieku, nierodzenie) i u mężczyzn (andropauza);
• mała aktywność fizyczna;
• długotrwałe unieruchomienie;
• zaawansowany wiek;
• złamanie szyjki kości udowej u rodziców;
• palenie tytoniu;
• dieta ubogowapniowa, ubogobiałkowa;
• niedobór witaminy D3;
• niska masa ciała -BMI poniżej 18kg/m2;
• pożywanie alkoholu w ilości 3 lub więcej jednostek dziennie;
• nadmierne spożywanie kofeiny (kawa);
• choroby tarczycy, nadczynność przytarczyc, cukrzyca typu I, przewlekła obturacyjna choroba płuc, nieswoiste zapalne choroby jelit, celiakia, przewlekła choroba nerek, przewlekła choroba wątroby;
• reumatoidalne zapalenie stawów i inne zapalne choroby reumatoidalne;
• przyjmowanie glikokortykosteroidów (dawka ≥ 5mg prednizonu /dobę przez ponad 3 miesiące);
• przyjmowanie leków przeciwpadaczkowych, antagonistów witaminy K i heparyn.
Przygotowanie do badania densytometrii
Do badania densytometryczne- go nie trzeba się szczególnie przygotowywać. Nie jest też wymagane skierowanie od lekarza. Nie należy jednak zażywać leków zawierających wapń na dobę przed badaniem, ponieważ mogłoby to zafałszować wyniki densytometrii. Przed badaniem nie trzeba być na czczo. Ubranie pacjenta powinno być pozbawione elementów metalowych. Do badania należy zdjąć biżuterię.
Przebieg badania densytometrii
Przed rozpoczęciem badania przeprowadzany jest z pacjentem wywiad na temat jego chorób oraz stosowanych leków. Przed densytometrią dokonuje się również pomiaru masy ciała oraz wzrostu. Densytometria wykonywana jest w pozycji leżącej nieruchomej. Aparat w czasie badanie emituje bardzo małą ilość promieniowania rentgenowskiego, a czas badania jednego miejsca trwa około 2-3 minuty. Cały proces trwa nie więcej niż 15 min. Zaraz po densytometrii jest możliwy powrót do wykonywania normalnych aktywności.
Opis wyniku badania
Wynik badania densytometrii dostajemy bezpośrednio po badaniu. Wynik densytometrii zawiera następujące elementy:
obraz badanej okolicy,
wartość gęstości powierzchniowej (wyrażona w g/cm2),
wskaźnik T oraz wskaźnik Z.
Wynik badania wyrażony jest za pomocą wskaźników porównujących gęstość kości osoby badanej z gęstością kości młodych zdrowych osób (T-score) i rówieśników (Z-score).
Wynik badania musi być poddany interpretacji lekarza w celu zestawienia go z innymi parametrami i podjęcia decyzji co do dalszego postępowania.
Jak często się badać?
Badanie powinno się przeprowadzać co dwa lata, jeśli wyniki są w normie. U osób z wynikami odbiegającymi od normy częstotliwość wykonywania densytometrii ustala lekarz prowadzący. Przy powtarzaniu densytometrii ważne jest, aby wykonywać to badanie w tym samym miejscu i na tym samym aparacie, co ułatwia porównanie wyników.
Przeciwwskazania do densytometrii
Bezwzględnym przeciwwskazaniem do wykonywani densytometrii jest ciąża. Nie można też wykonywać badania osobom, u których w ciągu ostatnich dwóch dni przeprowadzane było badanie z użyciem środka kontrastowego np. tomografia komputerowa. Powinna być zachowana 2-tygodniowa przerwa po badaniu kontrastowym przewodu pokarmowego lub badaniu z użyciem radioizotopu (scyntygrafia kości). Implanty metalowe, cementowe nie są przeciwwskazaniem do badania, ale miejsca, w których są osadzone nie podlegają badaniu, ani ocenie.